روزه
تعریف روزه
مساءله 246 :
روزه آن است که انسان براى انجام دادن فرمان خداوند عالم ، از اذان صبح تا مغرب ، از چیزهایى که روزه را باطل مى کند و شرح آنها بعداً گفته مى شود، خوددارى کند.
نیّت روزه
مساءله 247 :
انسان مى تواند در هر شب از ماه رمضان ، براى روزه فرداى آن نیّت کند. همچنین جایز است که شب اوّل ماه روزه همه ماه را نیّت کند.
مساءله 248 :
اگر انسان بخواهد غیر از روزه رمضان ، روزه واجب دیگرى بگیرد، بنابر اقوى باید آن را معین کند مثلاً نیّت کند که ((روزه قضا)) یا ((روزه نذر)) مى گیرم ولى در ماه رمضان ، لازم نیست نیّت کند که روزه ماه رمضان را مى گیرم .
مساءله 249 :
اگر روزى را که شک دارد آخر شعبان است یا اوّل ماه رمضان ، به نیّت روزه قضا یا روزه مستحبى و مانند آن ، روزه بگیرد و در بین روز بفهمد که ماه رمضان است باید نیّت روزه رمضان کند.
مبطلات روزه
مساءله 250 :
نُه چیز روزه را باطل مى کند:
1 - خوردن و آشامیدن
2 - استمنا
3 - دروغ بستن به خدا و پیغمبر ص و جانشینان پیغمبر و معصومان
4 - رساندن غبار به حلق
5 - جماع
6 - اماله کردن
7 - باقى ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح
8 - فرو بردن تمام سر در آب
9 - قى کردن

احکام مبطلات روزه
خوردن و آشامیدن
مساءله 251 :
اگر روزه دار، چیزى را عمداً بخورد یا بیاشامد، روزه او باطل مى شود، چه خوردن و آشامیدن آن چیز، معمول باشد (مثل نان و آب ) و چه معمول نباشد (مثل خاک و شیره درخت ) و چه کم باشد و چه زیاد.
مساءله 252 :
اگر روزه دار، چیزى را سهواً بخورد یا بیاشامد، روزه اش باطل نمى شود.
مساءله 253 :
احتیاط واجب آن است که روزه دار، از استعمال آمپولى که بجاى غذا بکار مى رود، خوددارى کند (بلکه اجتناب خالى از وجه نیست )، ولى تزریق آمپولى که عضو را بى حس مى کند، یا به جهت دیگر استعمال مى شود، اشکال ندارد.
مساءله 254 :
اگر روزه دار، چیزى را که بین دندان مانده است ، عمداً فرو ببرد، روزه اش باطل مى شود.
مساءله 255 :
جویدن غذا براى بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها که معمولاً به حلق نمى رسد، اگر چه اتّفاقاً به حلق برسد، روزه را باطل نمى کند.
مساءله 256 :
انسان نمى تواند براى ضعف ، روزه را بخورد، ولى اگر ضعف او به قدرى است که مشقّت شدیدى دارد، به طورى که معمولاً نمى شود آن را تحمّل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد، ولى اگر تا سال دیگر خوب شد، باید قضاى آن را بگیرد.
استمناء
مساءله 257 :
اگر روزه دار استمنا کند. یعنى با خود کارى کند که منى از او بیرون آید، روزه اش باطل مى شود.
دروغ بستن به خدا و پیغمبر
مساءله 258 :
اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا به اشاره و مانند اینها، به خدا و پیغمبر و جانشینان آن حضرت ، عمداً نسبت دروغ بدهد، روزه او باطل است . و خالى از وجه نیست که به دروغ بستن به پیغمبران و جانشینان آنها و حضرت زهرا3 ملحق به دروغ بستن به خدا باشد و روزه را باطل کند.
رساندن غبار غلیظ به حلق
مساءله 259 :
رساندن غبار یا دود غلیظ به حلق ، بنابر اظهر، روزه را باطل مى کند، چه آن غبار، غبار چیزى باشد که خوردن آن حلال است مثل (غبار آرد) و یا غبار چیزى باشد که خوردن آن حرام باشد.
مساءله 260 :
اگر غبار و مانند آن ، بى اختیار، به حلق برسد، روزه باطل نمى شود.
جماع
مساءله 261 :
نزدیکى ، روزه را باطل مى کند اگر چه فقط به مقدار ختنه گاه داخل شود و منى هم بیرون نیاید.
مساءله 262 :
اگر کمتر از مقدار ختنه گاه داخل شود و منى هم بیرون نیاید روزه باطل نمى شود، ولى اگر کسى که آلتش را بریده اند کمتر از ختنه گاه را داخل کند بطلان و عدم بطلان روزه اش محل اشکال است .
مساءله 263 :
اگر فراموش کند که روزه است و نزدیکى نماید، یا او را به نزدیکى مجبور نمایند، روزه او باطل نمى شود. ولى چنانچه در هنگام نزدیکى یادش بیاید، یا دیگر مجبور نباشد، باید فوراً از حال نزدیکى خارج شود و اگر خارج نشود، روزه او باطل است .
اماله
مساءله 264 :
اماله کردن با چیز مایع اگر چه از روى ناچارى و براى معالجه بنابر اظهر روزه را باطل مى کند
باقى ماندن بر جنابت ، حیض و نفاس تا اذان صبح
مساءله 265 :
اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند، روزه اش باطل مى شود و کسى که وظیفه او تیمم است اگر عمداً تیمم ننماید، روزه اش باطل است .
مساءله 266 :
کسى که جنب است و مى خواهد روزه واجبى بگیرد که وقت آن معین است مثل روزه رمضان ، اگر عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود باید با تیمم روزه بگیرد و روزه او بنابر اظهر صحیح است .
مساءله 267 :
اگر زن در ماه رمضان پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمداً غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم نکند، روزه اش باطل است و وجوب کفاره خالى از وجه نیست .
مساءله 268 :
اگر زن نزدیک اذان صبح از حیض و نفاس پاک شود و براى هیچکدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد، یا بعد از اذان بفهمد که پیش از اذان پاک شده روزه او صحیح است .
مساءله 269 :
اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاک شود یا در بین روز خون حیض یا نفاس ببیند، اگر چه نزدیک مغرب باشد روزه او باطل است .
مساءله 270 :
اگر زنى که در حال استحاضه است غسلهاى خود را به تفصیلى که در احکام استحاضه گفته شد بجا آورد روزه او صحیح است ، و بى وجه نیست که صحت روزه او مشروط به انجام غسلى باشد که باید براى نماز صبح انجام دهد، ولى بنابر اظهر غسل نمازهاى مغرب و عشاى شب گذشته و شب آینده در صحیح بودن روزه او شرط نیست .
و بنابر احتیاط واجب مستحاضه متوسطه هم مثل کثیره انجام غسلى که بر او واجب است در صحیح بودن روزه اش شرط است ولى وضوى واجب بر مستحاضه قلیله ، شرط صحت روزه نیست .
مساءله 271 :
در تمام مواردى که غسل واجب است اگر نتوانست غسل کند وجوب تیمم خالى از وجه نیست و بنابر احتیاط واجب بعد از تیمم باید تا اذان صبح بیدار بماند.
فرو بردن سر در آب
مساءله 272 :
اگر روزه دار تمام سر را، عمداً در آب فرو برد اگر چه بقیه بدن از آب بیرون باشد بنابر اقوى روزه اش باطل مى شود.
مساءله 273 :
اگر روزه دار با مانع و حائل غلیظى ، دور سر را پوشانده باشد و یا سر را به چیزى آغشته کرده باشد که مانع از رسیدن آب به آن بشود، فرو بردن تمام سر در آب ، بنابر اظهر، روزه را باطل نمى کند.
مساءله 274 :
فرو بردن سر در آب مضاف ، بنابر احوط، روزه را باطل مى کند.
مساءله 275 :
اگر روزه دار بى اختیار در آب بیفتد و تمام سر او را آب بگیرد، یا فراموش کند که روزه است و سر را در آب فرو برد، روزه او باطل نمى شود.
مساءله 276 :
اگر انسان فراموش کند که روزه است و سر را در آب فرو برد، یا دیگرى ، به زور سر او را در آب فرو برد، چنانچه در زیر آب ، یادش بیاید که روزه است ، یا آن شخص دست خود را بردارد، باید فوراً سر را بیرون آورد و چنانچه بیرون نیاورد، روزه اش باطل مى شود.
قى کردن
مساءله 277 :
هر گاه روزه دار، عمداً قى کند، اگر چه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد، روزه اش باطل مى شود، ولى اگر سهواً و یا بى اختیار قى کند، اشکال ندارد، ولى نباید آن را عمداً فرو ببرد.